تخریب ساختمان | گودبرداری ساختمان

تخریب و گودبرداری ساختمان

در این نوشتار سعی بر این است که مخاطب با لزومِ تخریب و گودبرداری و اصول حرفه ایِ آن آشنا گردد. دستورالعمل های ایمنی و جوانب احتیاط کار بیان و نسبت به بروز حوادث و خطرات احتمالی، هشدار های لازم داده می شود. به امید آنکه در این بخش از فرایند ساخت و ساز، مالک و سازنده محترم  با مشکل و خسارت روبرو نشوند.

تخریب و گودبرداری به ترتیب زمانی لازم می شوند که ساختمان قابل بازسازی نباشد و زمین با توجه به نیازِ پروژه، نیازمند آماده سازی یک پی قوی باشد به طور مثال برای سازه هایی که شامل طبقات زیر زمین باشد همچون هتل، مارکز خرید، استخر و یا حتی برخی ساختمان های مسکونی.

• بازسازی ساختمان در تهران

هر دو عملیات تخریب و گودبرداری نیازمند رعایت اصول فنی مهندسی و ایمنی است که در صورت اهمال و سهل انگاریِ مجری، خطرها و خسارت های مالی و جانی برای مالک، سازه و افراد درگیر در آن خواهد داشت که گاهی جبران ناپذیر خواهد بود.

با توجه به رشد عمودی و روزافزون سازه های شهری، آشنایی با تخریب و گودبرداری، برای هر کسی که به نحوی مرتبط به کار ساخت و ساز است، ضروری است.

• قرارداد خرید و فروش املاک کلنگی

در ادامه به تعریفِ برخی ارکان مرتبط با مقوله تخریب و گودبرداری می پردازیم.

روش انجام تخریب اصولی و ایمن

تخریب به معنای از بین بردن سازه های یک ساختمان فرسوده تا رسیدن به سطح زمین صاف می باشد.

برای انجام یک تخریب اصولی و ایمن، رعایت نکات زیر ضروری است:

۱-قطع انشعاب های برق، آب و گاز مربوط به ساختمان

۲- جدا کردن تجهیزات داخلی از قبیل شیرآلات بهداشتی، آبگرمکن، پکیج، شوفاژ، بخاری های دیواری، سینک ظرفشویی، لامپ ها و آویزهای سقفی و دیواری، بازکردن کلید و پریزها و حتی الامکان بیرون کشیدن کابل و سیم های برق، شیشه ها و درهای ساختمان.

تخریب و گودبرداری ساختمان توسط تیم پیماکاری مجرب و با مناسب ترین قیمت در شرکت فنی و مهندسی پایانکار

۳-پرکردن چاه های فاضلاب قدیمی با استفاده از مواد استاندارد همچون آهک و خاک. به منظور پیشگیری از آلودگی های محیطی و تجمع حشرات و حیوانات موذی، پر کردن چاه ها با نخاله های ناشی از تخریب صحیح نیست و مخالف مقررات است.

روش انجام گودبرداری

گودبرداری عبارتست از عملیات حفاری و خاک برداری از سطح طبیعی زمین.

یکی از مهم ترین کارها در تخریب و گودبرداری، انجام آزمایش خاک برای تعیین میزان مقاومت و  مکانیک خاک است. نتیجه این آزمایش بر میزان گودبرداری و شرایط ایمنی پروژه تاثیرگذار است.

بدین منظور مجری باید پیش از آغاز گودبرداری و همزمان با اخذ مجوز های لازم برای شروع کار، این مهم را به انجام برساند. شرکت های خدمات فنی و آزمایشگاهی ژئوتکنیک، که دارای صلاحیت از سوی وزارت راه و شهرسازی هستند، به صورت تخصصی در این زمینه فعالیت دارند.

تخریب و گودبرداری به منظور ایجاد پی مناسب برای ساختمان سازی و یا ایجاد زیرساخت برای امکانات شهری همچون مترو، فاضلاب و تونل و پل های مختلف، انجام می شود.

هدف از این کار، رسیدن به خاک سفت و دست نخورده است. دور کردن پی و زیربنای ساختمان از بلایای طبیعی مثل سیل و سرمای شدید هدف دیگر در این کار است. همچنین افزایش پایداری ساختمان در برابر زلزله از طریق پایین بردن مرکز ثقل ساختمان از دیگر اهداف گودبرداری است.

انواع گودبرداری:

با توجه به شرایط پروژه و نیاز آن، گود برداری به دو روش مهاربندی شده و مهاربندی نشده انجام می شود.

در روش مهاربندی شده از یک سازه نگهبان برای پیشگیری از تخریب و ریزش دیوارهای جانبی و مربوط به ساختمان های مجاور استفاده می گردد. در روش مهاربندی نشده، شرایط و ویژگی های مکانیکی خاک، پایداری شیب ها و دیوارهای عمودی را تامین می کند.

مالک: شخص حقوقی یا حقیقی است که طی قراردادی کتبی فرایند تخریب و گودبرداری را بر عهده سازنده می گذارد.

مالک در قبال تامین امنیت پروژه مسئول است و باید موارد لازم طبق نظر کارشناسان فنی پروژه را تامین نماید. مالک باید مشخصات املاک همسایه ملک خود را از مراجع مربوطه تهیه کند و در اختیار طراح پروژه قرار دهد.

طراح: شخص حقیقی دارای پروانه اشتغال به کار از وزارت راه و شهرسازی یا سازمان نظام مهندسی در زمینه طراحی نقشه و محاسبه موارد فنی مورد نیاز در اجرای پروژه های ساخت و ساز است.

از جمله وظایف طراح، بررسی میزان خطر گودبرداری، ارائه نقشه های فنی و ایمنی برای اجرای صحیح عملیات تخریب و گودبرداری و بررسی اطلاعات املاک همسایه که توسط مالک اخذ شده، می باشد.

مجری عملیات تخریب و گودبرداری

سازنده: مجری عملیات است. او طبق نقشه ها و موارد فنی ارائه شده از سوی طراح اقدام به اجرای عملیات تخریب و گودبرداری می کند. سازنده باید دارای پروانه کار در اجرای امور ساختمانی از مراجع ذی صلاح باشد.

سازنده موظف است نقشه های ارائه شده از سوی طراح را با اصول مهندسی و دستورالعمل های وجود و امکان اجرا در پروژه مورد نظر، تطبیق دهد و سپس نسبت به اجرای آن، اقدام کند. سازنده باید در گودبرداری های بزرگ و با ریسک بالا، یک نفر مسئولِ ایمنیِ کارگاهِ گودبرداری استخدام کند.

همچنین هرگونه همکاری با بازرسان قانونی شهرداری، سازمان نظام مهندسی ساختمان و دیگر مراجع مربوطه بر عهده اوست. نصب تابلوهای هشدار دهنده و مشخصات پروژه، حصارکشی و ایجاد سقف ایمن برای تردد محلی از دیگر وظایف سازنده می باشد.

همچنین او باید با تخصص و تجربه کافی روش گودبرداری بهینه را انتخاب و اقدام به تامین نیروی انسانی، تجهیزات و ماشین آلات مناسب بکند.

ناظر عملیات تخریب و گودبرداری:

فردِ مورد تایید سازمان نظام مهندسی و دارای پروانه اشتغال به نظارت در امور ساختمانی است که بر اجرای اصولی و صحیح عملیات تخریب و گودبرداری، بر اساس دستورالعمل های قانونی وزارت راه و شهرسازی، نظارت می کند.

ناظر مسئول تطبیق نقشه های طراحی شده با کار اجرایی توسط سازنده است. او هم چنین باید مطابق با دستورالعمل های موجود، گزارش های فنی درباره خطر گودبرداری، و اجرای هر مرحله از گودبرداری تهیه کند و  به شهرداری تحویل دهد.

مسئول ایمنی کارگاه گودبرداری:

این شخص دارای پروانه رسمی و معتبرِ اشتغال به کارِ کاردانی در رشته عمران یا معماری است که در پروژه های گودبرداری بزرگ جهت افزایش ایمنی، از سوی سازنده و با تایید ناظر، به کار گرفته می شود. بدیهی است که حضور این فرد در راستای کمک به پروژه است و موجب سلب مسئولیت از دیگران نمی شود.

وظیفه شهرداری در عملیات تخریب و گودبرداری:

شهرداری موظف به همکاری با مالک در ارائه مشخصات فنی املاک همسایه، انجام بازرسی از گودبرداری های در حال اجرا و فرستادن نماینده قانونی خود در پروژه های تخریب و گودبرداری بزرگ است.

شهرداری باید مالک و سازنده را ملزم به استفاده از بیمه کند. ارائه تمهیدات لازم در تخریب و گودبرداری و کنترل کردن گزارش های ارسالی از پروژه، نیز بر عهده شهرداری است.

جلسه مشترک: به منظور هماهنگی بین ارکان پروژه های تخریب و گودبرداری، یک جلسه پیش از آغاز کار با حضور مالک، طراح، سازنده، ناظر تشکیل می شود که نقشه ها و مجوزها و امکانات تهیه شده برای پروژه بررسی و تصمیم های لازم برای اجرای بهینه و ایمن پروژه گرفته می شود.

در پروژه های بزرگ و با ریسک زیاد، حضور نماینده قانونی شهرداری در این جلسه الزامی است.

گفتنی است که تمام دست اندرکاران فوق، برای تهیه گزارش ها، نقشه های فنی، انجام ارزیابی ها و اجرای عملیات تخریب و گودبرداری لازم است ضوابط مندرج در مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان، با عنوان پی و پی سازی را رعایت کنند.

درخواست صدور مجوز برای شروع عملیات تخریب و گودبرداری

فرم کتبی اجازه شروع کار، به ترتیب توسط طراح، سازنده و ناظر تکمیل و جهت صدور به مراجع مربوطه در شهرداری ارسال میگردد. این فرم از مهم ترین اسناد پروژه است که تمام ارکان پروژه ملزم به داشتن آن هستند.

تجهیزات مورد استفاده در تخریب و گودبرداری

با توجه به شرایط و نیاز پروژه، بایستی ماشین آلات و تجهیزات مناسب در این زمینه به کار گرفته شوند. در ادامه به معرفی برخی از این تجهیزات می پردازیم.

ابزار تخریب دستی: برای تخریب های سبک که اغلب توسط نیروی انسانی قابل انجام است از ابزارهایی نظیر پُتک، کلنگ، چکش های برقی و دستگاه کُرگیری بتن استفاده می شود.

ماشین آلات تخریب

لودر:

یکی از پرکاربرد ترین تجهیزات برای تخریب و گودبرداری است که در اندازه های مختلف وجود دارد. دو نوع چرخ زنجیری و افقی در بیشتر پروژه های ساخت و ساز شهری به کار می روند. کار اصلی لودر، برداشتن خاک و انتقال آن است.

بیل مکانیکی:

این وسیله به طور عمده برای تخریب و خاکبرداری مورد استفاده قرار می گیرد. این تجهیز با بازوهای مفصلی و کابین چرخان قابلیت کار در فضاهای تنگ، شیبدار و ناهموار را دارد. چیزی که برای اغلب برای لودر میسر نیست. بیل مکانیکی به واسطه بازوهای بلند، می تواند وارد گود هم نشود و خاک برداری را از فاصله دور انجام دهد.

گوی تخریب:

یک جرثقیل که یک گوی فولادی آویزان روی آن نصب شده است. این دستگاه با استفاده از نیروی ناشی از حرکت آونگیِ گوی، مقاطعی از سازه مورد نظر را تضعیف و خراب می کند.

ربات بتن خوار:

این ماشین، نسبت به دیگر تجهیزات مورد استفاده در حوزه تخریب، جدیدتر است. شیوه کار این دستگاه بدین صورت است که با فشار آب زیاد، در بافت مقطعی از بتن نفوذ کرده و موجب فروپاشی آن می گردد و مواد ناشی از تخریب را نیز جهت استفاده در چرخه بازیابی بتن، جمع آوری می کند.

در موضوع تخریب و گودبرداری، مطالعه و مراعات مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان برای همه افرادی که به هر عنوان در فرایند تخریب و گودبرداری دخیل هستند، توصیه می شود. در ادامه تذکرهایی عمومی در این زمینه ارائه می گردد.

نکات ایمنی و فنی پیش از تخریب و گود برداری

۱-پیش از آغاز هرگونه تخریب و گودبرداری باید ساختمان های مجاور از نظر نوع و میزان اتصال آنها به زمین یا ساختمان مورد نظر بررسی گردند تا اقدامات لازم و کافی جهت پیشگیری از آسیب های احتمالی به آنها، انجام گردد.

۲- به همسایگان و افرادی که ناگزیر محل سکونت شان متاثر از فرایند تخریب و گودبرداری است، اطلاع رسانی شود و حتی الامکان امکانات و شرایط لازم برای رفاه آنان در نظر گرفته شود. به طور مثال سقف ایمن بر روی پیاده رو ها و معابر عمومی، پرده محافظ برای پیشگیری از انتشار گرد و خاک ناشی از تخریب، نصب تابلوهای هشدار دهنده، حصارکشی در اطراف زمین یا ساختمان پروژه و اطلاع رسانی درباره آلودگی صوتی مراحل کار انجام شود.

۳-ساختمان، افراد درگیر در پروژه و تجهیزات مورد استفاده تحت پوشش بیمه قرار بگیرند.

۴-موضوع مقاوم سازی دیوارهای جانبی برای پیشگیری از ایجاد ترک و یا ریزش احتمالی در ساختمان های مجاور، به دقت بررسی و اقدامات لازم در این زمینه انجام گردد.

نکات ایمنی و فنی در حین تخریب و گودبرداری

۱-پایشِ گودبرداری در حین فرایند تخریب و گودبرداری در فواصل زمانی معین انجام شود. به علت عملیات خاکبرداری و تخریب، در محیط همگن خاک تغییر ایجاد می شود که ممکن است منجر به ایجاد ترک، شکاف و یا نشست زمین در محل پروژه یا ساختمان های اطراف گردد.

بدین منظور دو نوع پایش چشمی و پایش با ابزار دقیق بایستی توسط کارشناسان مربوطه، به صورت دوره ای پیش از آغاز پروژه و در حین انجام کار، انجام گردد. لازم است که گزارش فنی پایش، صورتجلسه و بایگانی شود.

۲- هرگونه تخریب و گودبرداری باید با حضور مهندس ناظر و توسط مجری متخصص انجام شود.

۳-کل فرایند تخریب و گودبرداری باید طبق مراحل از پیش تعیین شده و با نقشه فنی پیش برود.

۴-ایجاد فاصله زمانی زیاد بین انجام مراحل، صحیح نیست و ممکن است حوادثی در پی داشته باشد. بهتر است روال کار، متوالی و در کم ترین زمان ممکن باشد.

۵-آمار و مشخصات افراد درگیر در فرایند تخریب و گودبرداری به صورت روزانه ثبت و بایگانی شود.

۶-امکانات و تجهیزات انفرادی از قبیل دستکش، ماسک، کلاه ایمنی و کمربند ایمنی به نفرات درگیر در پروژه تخصیص یابد و توجیه فنی و ایمنی لازم برای ایشان، توسط کارشناس دارای صلاحیت، انجام شود.

۷-هماهنگی لازم با آتش نشانی و اورژانس منطقه انجام شود تا در صورت بروز حادثه، نسبت به کاهش خسارت و حفظ سلامتی افراد، اقدام هرچه سریعتر صورت پذیرد.

۸-تغییر در میزان رطوبت و رنگ خاک در حین انجام کار بایستی مورد توجه و بررسی قرار گیرد. احتمال بروز حادثه و ایجاد خسارت در صورت نادیده گرفتن موضوع و ادامه کار کم نیست.

۹-در شرایط آب و هوایی نامساعد، مثل باد و باران و در هنگام تاریکی هوا، باید از تخریب و گودبرداری خودداری شود.

مشکلات و خطرات رایج در تخریب و گودبرداری

۱-آسیب به دیوار های مجاور از قبیل تَرَک، نِشست، شکاف و ریزش.

۲-سقوط افراد یا اشیا از ارتفاع.

۳-اختلال تنفسی برای کارکنان در گود و یا در حین تخریب از قبیل کمبود اکسیژن، مسمومیت بر اثر استنشاق گازهای تولید شده و گرد و غبار شدید.

۴-برخورد به انشعاب های زیرزمینی آب، برق، گاز و مخابرات.

جهت مشاوره تخریب و گودبرداری با کارشناسان ما در تماس باشید.